Wypełniając obowiązek wynikający z art. 89 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. 2022 poz. 2556, z późn. zm.), Główny Inspektor Ochrony Środowiska wykonał ocenę jakości powietrza za rok 2022 i na jej podstawie dokonał klasyfikacji stref w województwie śląskim.
Ocenie podlegają zanieczyszczenia, dla których w prawie krajowym i w dyrektywach unijnych określono normatywne stężenia w postaci poziomów dopuszczalnych/docelowych/celu długoterminowego w powietrzu, ze względu na ochronę zdrowia ludzkiego i ochronę roślin. Wyniki oceny w postaci raportu pt. „Roczna ocena jakości powietrza w województwie śląskim. Raport wojewódzki za rok 2022” zostały przekazane Zarządowi Województwa Śląskiego.
Ocena pod kątem ochrony zdrowia ludzi została wykonana na obszarze 5 stref województwa śląskiego (aglomeracja górnośląska, aglomeracja rybnicko-jastrzębska, miasto Bielsko-Biała, miasto Częstochowa i strefa śląska) odrębnie dla 12 zanieczyszczeń: dwutlenku siarki (SO2), dwutlenku azotu (NO2), tlenku węgla (CO), ozonu (O3), benzenu (C6H6), pyłu zawieszonego PM10, pyłu zawieszonego PM2,5 oraz zanieczyszczeń oznaczanych w pyle zawieszonym PM10: benzo(a)pirenu (B(a)P), arsenu (As), kadmu (Cd), niklu (Ni) i ołowiu (Pb). Ocena pod kątem ochrony roślin została wykonana dla strefy śląskiej odrębnie dla 3 zanieczyszczeń: dwutlenku siarki (SO2), tlenków azotu (NOX) i ozonu (O3).
Ocena jakości powietrza za rok 2022 wykazała poprawę jakości powietrza w województwie śląskim w porównaniu z rokiem 2021, stężenia większości zanieczyszczeń były niższe, a obszary przekroczeń mniejsze. W roku 2022 na całym obszarze województwa śląskiego dotrzymany został poziom dopuszczalny dla stężeń średniorocznych pyłu zawieszonego PM10, podobnie jak w latach 2020-2021. W porównaniu do 2021 roku, w 2022 roku klasa stref w województwie śląskim zmieniła się w strefie miasto Bielsko-Biała z klasy C na A, w przypadku pyłu zawieszonego PM10.
Od wielu lat nie przekraczają norm i pozostają w województwie śląskim w klasie A zanieczyszczenia gazowe, obejmujące dwutlenek siarki, dwutlenek azotu (poza aglomeracją górnośląską), tlenek węgla i benzen, a także oznaczane w pyle zawieszonym PM10 metale: ołów, arsen, kadm i nikiel.
Pomimo poprawy jakości powietrza, w roku 2022 wystąpiło przekroczenie dobowego poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 w 4 strefach: aglomeracja górnośląska, aglomeracja rybnicko-jastrzębska, miasto Częstochowa, strefa śląska. Przekroczenia dopuszczalnego poziomu średniorocznego pyłu zawieszonego PM2,5 oraz poziomu docelowego średniorocznego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 wystąpiło na obszarze wszystkich 5 stref. Ponadto w strefie aglomeracja górnośląska wystąpiło przekroczenie dopuszczalnego poziomu średniorocznego dwutlenku azotu.
We wszystkich strefach województwa śląskiego, podobnie jak w latach wcześniejszych przekroczony został poziom celu długoterminowego ozonu określony pod kątem ochrony zdrowia, a w strefie śląskiej dodatkowo przekroczony został poziom celu długoterminowego określony w celu ochrony roślin.
Główną przyczyną złej jakości powietrza w zakresie pyłu zawieszonego i zawartego w pyle benzo(a)pirenu w województwie śląskim jest emisja z indywidualnego ogrzewania budynków mieszkalnych (komunalno-bytowa). Problem ten dotyczy więc przede wszystkim sezonu grzewczego, trwającego od stycznia do marca i od października do grudnia. Znacznie mniejszy wpływ na przekroczenie norm w zakresie pyłu zawieszonego i zawartego w pyle benzo(a)pirenu ma emisja przemysłowa oraz liniowa.
Oddziaływanie naturalnych źródeł emisji, niezwiązanych z działalnością człowieka, jest przyczyną przekroczenia ozonu w strefie śląskiej wg kryteriów dla ochrony zdrowia oraz ochrony roślin, dla poziomu celu długoterminowego.
W aglomeracji górnośląskiej utrzymuje się obszar przekroczenia średniorocznego poziomu dopuszczalnego dwutlenku azotu, związany z oddziaływaniem transportu drogowego, obejmujący przebiegającą przez miasto Katowice autostradę A4. W pozostałych strefach przekroczenia dwutlenku azotu nie występują.
Poprawa jakości powietrza w roku 2022 jest wypadkową działań na rzecz ochrony powietrza oraz korzystnych warunków meteorologicznych, skutkujących m.in. zmniejszoną emisją zanieczyszczeń z ogrzewania domów i mieszkań w okresie jesienno-zimowym.
Raport opublikowano w dziale Publikacje.
