Wypełniając obowiązek wynikający z art. 89 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. 2024 r., poz. 54), Główny Inspektor Ochrony Środowiska wykonał ocenę jakości powietrza za rok 2023 i na jej podstawie dokonał klasyfikacji stref w województwie małopolskim.

Ocenie podlegają zanieczyszczenia, dla których w prawie krajowym i w dyrektywach unijnych określono normatywne stężenia w postaci poziomów dopuszczalnych/docelowych/celu długoterminowego w powietrzu, ze względu na ochronę zdrowia ludzi i ochronę roślin. Wyniki oceny w postaci raportu pt. „Roczna ocena jakości powietrza w województwie małopolskim. Raport wojewódzki za rok 2023” zostały przekazane Zarządowi Województwa Małopolskiego.

Ocena pod kątem ochrony zdrowia ludzi została wykonana na obszarze 3 stref województwa małopolskiego (aglomeracja krakowska, miasto Tarnów, strefa małopolska) odrębnie dla 12 zanieczyszczeń: dwutlenku siarki (SO₂), dwutlenku azotu (NO₂), tlenku węgla (CO), ozonu (O₃), benzenu (C₆H₆), pyłu zawieszonego PM10, pyłu zawieszonego PM2,5 oraz zanieczyszczeń oznaczanych w pyle zawieszonym PM10: benzo(a)pirenu (B(a)P), arsenu (As), kadmu (Cd), niklu (Ni) i ołowiu (Pb). Ocena pod kątem ochrony roślin została wykonana dla strefy małopolskiej odrębnie dla 3 zanieczyszczeń: dwutlenku siarki (SO₂), tlenków azotu (NO_X) i ozonu (O₃).

Ocena jakości powietrza za rok 2023 wykazała znaczny spadek stężeń zanieczyszczeń pyłowych, a tym samym poprawę jakości powietrza w województwie małopolskim, w porównaniu z rokiem 2022. W 2023 roku dotrzymany został poziom dopuszczalny pyłu zawieszonego PM2,5 na obszarze wszystkich trzech stref, podczas gdy w 2022 roku, został przekroczony w strefie małopolskiej.

Pomimo istotnej poprawy jakości powietrza w 2023 roku, wystąpiło przekroczenie dopuszczalnego poziomu średniorocznego dwutlenku azotu w aglomeracji krakowskiej oraz dobowego poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10, w strefie małopolskiej. Przekroczenie poziomu docelowego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 wystąpiło w aglomeracji krakowskiej oraz w strefie małopolskiej.

Przekroczenie poziomu dopuszczalnego dwutlenku azotu w aglomeracji krakowskiej było spowodowane głównie emisją z intensywnego ruchu samochodowego w rejonie Al. Krasińskiego w Krakowie. Główną przyczyną przekroczeń poziomu docelowego benzo(a)pirenu zawartego w pyle zawieszonym PM10 w strefie małopolskiej była emisja pochodząca z indywidualnego ogrzewania budynków, podczas gdy głównym źródłem zanieczyszczeń benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10 w Krakowie jest napływ zanieczyszczeń spoza aglomeracji krakowskiej.

We wszystkich strefach województwa małopolskiego, podobnie jak w latach wcześniejszych przekroczony został poziom celu długoterminowego ozonu określony pod kątem ochrony zdrowia, a w strefie małopolskiej dodatkowo przekroczony został poziom celu długoterminowego określony w celu ochrony roślin. Przekroczenie poziomu celu długoterminowego ozonu spowodowane było przede wszystkim warunkami meteorologicznymi sprzyjającymi tworzeniu się ozonu w przyziemnej warstwie atmosfery oraz napływem spoza granic województwa i kraju mas powietrza zanieczyszczonych ozonem.

Poprawa jakości powietrza w roku 2023 jest wypadkową działań na rzecz ochrony powietrza oraz bardzo korzystnych warunków meteorologicznych. Cieplejsze, w porównaniu do wielolecia, miesiące zimowe skutkowały mniejszymi emisjami zanieczyszczeń do powietrza, zwłaszcza z indywidualnych źródeł grzewczych. Poprawie jakości powietrza sprzyjało również wystąpienie w okresie zimowym opadów przewyższających normy wieloletnie.

Z uwagi na konieczność zmian dotyczących listy stanowisk pomiarowych wykorzystanych w ocenie, oraz liczby dni z przekroczeniem poziomu docelowego dla ozonu, opracowano „Aneks nr 1 do raportu Roczna ocena jakości powietrza w województwie małopolskim. Raport wojewódzki za rok 2023”.

Raport i Aneks nr 1 opublikowano w dziale Publikacje.