Kolejny sezon grzewczy (2023/2024) już za nami. Warto przyjrzeć się wynikom państwowego monitoringu środowiska, realizowanego na obszarze województwa kujawsko - pomorskiego przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, w zakresie jakości powietrza atmosferycznego.
Do oceny wybrano okres od 15 września do 15 kwietnia. Dane z sezonu 2023/2024 porównano z wynikami pomiarów z sześciu wcześniejszych analogicznych okresów. Wykorzystano wyniki pomiarów ze wszystkich automatycznych stanowisk pomiarowych w województwie. W bieżącym roku liczba stanowisk wynosi: dwutlenku siarki – 5, pyłu zawieszonego PM2,5 – 6, a pyłu zawieszonego PM10 – 11.
Analiza średnich wartości stężeń trzech analizowanych zanieczyszczeń (dwutlenku siarki, pyłu zawieszonego PM2,5 i pyłu zawieszonego PM10) wskazuje na bardzo korzystną sytuację w sezonie grzewczym 2023/2024 na tle poprzednich sześciu sezonów grzewczych. Istotne jest to, że stężenia średnie pyłu zawieszonego PM10, pyłu zawieszonego PM2,5 i dwutlenku siarki są w analizowanym okresie najniższe w wieloleciu. W ciągu sześciu lat nastąpiło obniżenie stężeń średnich z sezonu grzewczego o: 50% w przypadku dwutlenku siarki, 37% - pyłu zawieszonego PM2,5, a 38% w przypadku zawieszonego PM10. Porównanie dwóch ostatnich sezonów grzewczych (2022/2023 i 2023/2024) wykazało spadek stężeń średnio o: 17% w przypadku dwutlenku siarki, 9% - pyłu zawieszonego PM2,5, a 14% w przypadku pyłu zawieszonego PM10. Niewątpliwie przyczyniła się do tego korzystna z punktu widzenia zanieczyszczenia powietrza sytuacja meteorologiczna, ponieważ na stężenia zanieczyszczeń w powietrzu znaczny wpływ mają warunki meteorologiczne panujące w danym okresie na określonym obszarze.
Temperatura powietrza w pewnym zakresie warunkuje aktywność źródeł grzewczych w okresie jesienno-zimowym, przez co wpływa też na ilość zanieczyszczeń emitowanych
z sektora komunalno-bytowego.
Klasyfikacja termiczna poszczególnych miesięcy na stacji IMGW-PIB w Toruniu wykonana wg zasad Miętus i in. (Miętus M., Owczarek M., Filipiak J., 2002, Warunki termiczne na obszarze Wybrzeża i Pomorza w świetle wybranych klasyfikacji. Materiały Badawcze IMGW, seria Meteorologia, 36, ss. 56) wykazała, że na tle wielolecia 1991-2020, miesiącami ekstremalnie ciepłymi w sezonie grzewczym 2023/2024 były: wrzesień 2023 r., luty 2024 r., marzec 2024 r., anomalnie ciepły był kwiecień 2024 r., bardzo ciepły październik 2023 r., ciepły grudzień 2023 r., natomiast normalnymi były: listopad 2023 r. i styczeń 2024 r.
Na stacji IMGW-PIB w Toruniu wszystkie miesiące sezonu grzewczego 2023/2024 uzyskały anomalię dodatnią, przy czym największą wyróżniły się miesiące: luty 2024 r. (+6,9°C), wrzesień 2023 r. (+4,9°C) i marzec 2024 r. (+4,7°C).
Na tle wielolecia 1951-2020, miesiącami sezonu grzewczego 2023/2024, w których padły rekordy temperaturowe okazały się: wrzesień 2023 r. (rekordowo wysokie: średnia temperatura miesięczna +18,3°C i absolutna minimalna temperatura powietrza +5,9°C), luty 2024 r. (rekordowo wysoka średnia temperatura miesięczna +5,7°C), marzec 2024 r. (rekordowo wysokie: średnia temperatura miesięczna +7,0°C i absolutna maksymalna temperatura powietrza +23,6°C).
We wrześniu 2023 r. w Toruniu usłonecznienie (suma miesięczna 260,8 h) było najwyższe w wieloleciu 1966-2023.
Dobrym wskaźnikiem zapotrzebowania na ciepło jest tzw. liczba stopniodni grzewczych, wyliczona jako suma różnicy między średnią temperaturą dobową a wartością 18,0°C, dla Tśr ≤ 15,0°C. Liczby te, z dwóch miesięcy sezonu grzewczego 2023/2024, okazały się rekordowo niskie na tle wielolecia 1951-2023: z września 2023 r. (12,0) i z marca 2024 r. (323,5).
Zaobserwowana, istotna poprawa jakości powietrza w ostatnim sezonie grzewczym jest skumulowanym efektem sprzyjających warunków meteorologicznych i efektów realizacji działań na rzecz redukcji emisji zanieczyszczeń do powietrza, określonych m.in. w programach ochrony powietrza.
