Programy ochrony powietrza
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2024 r., poz. 54) wprowadziła system oceny i zarządzania jakością powietrza.
Na podstawie przeprowadzanej corocznie przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska oceny jakości powietrza w strefach, dokonywana jest klasyfikacja stref:
- w których poziom choćby jednej substancji przekracza poziom dopuszczalny lub poziom docelowy (klasa C),
- w których poziom substancji nie przekracza poziomu dopuszczalnego lub poziomu docelowego (klasa A).
Ocena stanu jakości powietrza ma na celu wyodrębnienie stref, które wymagają podjęcia stosowanych działań naprawczych, zmierzających do poprawy jakości powietrza (strefy klasy C).
Obecnie, dla stref, w których stwierdzone zostało przekroczenie choćby jednego poziomu dopuszczalnego lub docelowego w odniesieniu do substancji podlegających ocenie jakości powietrza, Zarząd Województwa na podstawie art. 91 ustawy Prawo ochrony środowiska, w terminie 12 miesięcy od dnia otrzymania wyników oceny poziomu substancji w powietrzu i klasyfikacji stref (o których mowa w art. 89 ww. ustawy - ocena i klasyfikacja stref muszą być wykonane corocznie do dnia 30 kwietnia przez GIOŚ), opracowuje i przedstawia do zaopiniowania właściwym wójtom, burmistrzom lub prezydentom miast i starostom projekt uchwały w sprawie programu ochrony powietrza (POP), mającego na celu osiągnięcie dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu oraz pułapu stężenia ekspozycji.
Wójt, burmistrz lub prezydent miasta i starosta są obowiązani do wydania opinii w terminie miesiąca od dnia otrzymania projektu POP. Nie wydanie opinii w terminie miesiąca, oznacza akceptację projektu uchwały POP. Z kolei sejmik województwa w terminie 15 miesięcy od daty otrzymania wyników oceny poziomu substancji w powietrzu i klasyfikacji stref określa w drodze uchwały, POP (art. 91 ust. 3 ustawy- Poś).
W przypadku stref, dla których programy ochrony powietrza zostały określone, a standardy jakości powietrza są nadal przekraczane, zarząd województwa obowiązany będzie do aktualizacji programu po okresie 3 lat od wejścia w życie uchwały sejmiku województwa w sprawie programu ochrony powietrza uwzględniając działania ochronne dla wrażliwych grup ludności. W przypadku przekroczenia po 2012 roku wartości pułapu stężenia ekspozycji dla pyłu PM2,5 w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców i aglomeracjach, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie stref w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. z 2012 r., poz. 914) zarząd województwa zobowiązany będzie do rozszerzenia zakresu programu ochrony powietrza o dodatkowe działania mające na celu osiągnięcie pułapu stężenia ekspozycji. W przypadku przekroczenia krajowego celu redukcji narażenia, określonego w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2012 r. w sprawie krajowego celu redukcji narażenia (Dz. U. z 2012 r., poz. 1030), zakres programów ochrony powietrza powinien być poszerzony o dodatkowe działania mające na celu osiągnięcie krajowego celu redukcji narażenia.
Programy ochrony powietrza powinny spełniać wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2019 r. w sprawie programów ochrony powietrza oraz planów działań krótkoterminowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1159).
Krajowy Program Ochrony Powietrza, opracowany na podstawie art. 91c ustawy - Poś, został ogłoszony przez Ministra Środowiska w dniu 9 września 2015 r. w Monitorze Polskim. Krajowy Program Ochrony Powietrza jest dokumentem strategicznym i wyznaczającym cele i kierunki działań, jakie powinny zostać uwzględnione w programach ochrony powietrza. W dokumencie z 2015 roku okrślono perspektywę realizacji najważniejszych, kluczowych z punktu widzenia poprawy jakości powietrza działań do końca 2020 r., oraz kontynuację wybranych kierunków działań w perspektywie do 2030 r. W związku z realizacją najważniejszych zadań, podjęto decyzję o przygotowaniu nowej odsłony tego Programu poprzez zastąpienie go aktualizacją KPOP. Ogłoszona w grudniu 2021 r. Aktualizacja Krajowego Programu Ochrony Powietrza do 2025 r. (z perspektywą do 2030 r. oraz do 2040 r.) określa działania naprawcze do realizacji w perspektywie krótkoterminowej do 2025 r., średnioterminowej do 2030 r. oraz długoterminowej do 2040 r.
