Monitoring tła zanieczyszczenia atmosfery w Polsce jest elementem Państwowego Monitoringu Środowiska. Zadanie jest realizowane na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – PIB i Instytut Ochrony Środowiska - PIB, a finansowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Zadanie ma na celu wypełnienie jednego ze zobowiązań Polski wynikających z „Konwencji w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości” oraz Protokołu do tej Konwencji w sprawie finansowania EMEP, związanego z dostarczaniem informacji o stężeniach i strumieniach wybranych zanieczyszczeń docierających do podłoża. Podobieństwa programowe umożliwiają jednocześnie udział stacji tła w programie GAW/WMO oraz realizację wymagań HELCOM w zakresie badań jakości powietrza w rejonie Bałtyku (dotyczy stacji w Łebie).

Ponadto – zgodnie z zapisami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady  2004/107/WE w sprawie arsenu, kadmu, niklu, rtęci i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) w otaczającym powietrzu – część badań programu pomiarowego ma na celu ocenę tła zanieczyszczenia powietrza metalami ciężkimi i WWA, natomiast  -  zgodnie z zapisami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy – część badań ma na celu dostarczanie informacji o stężeniu i składzie chemicznym pyłu PM2,5 (dotyczy stacji w Puszczy Boreckiej).

Informacje wytworzone w ramach zadania są wykorzystywane do oceny działań podejmowanych w Europie oraz w skali kraju na rzecz ochrony środowiska i zdrowia ludzkiego przed zakwaszającymi, utleniającymi i toksycznymi (WWA i metale ciężkie) zanieczyszczeniami powietrza.

Celem zadania jest również zapewnienie danych dla potrzeb krajowych systemów oceny jakości powietrza, a także zapewnienie informacji podlegającej międzynarodowej wymianie, zgodnie z wymogami dotyczącymi raportowania do europejskiej bazy danych (AIRBASE).

Zadanie jest realizowane w oparciu o sieć krajową składającą się z dwóch stacji Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej - PIB: w Łebie i Jarczewie (stacja na Śnieżce funkcjonowała do końca 2023 r.), jednej stacji Instytutu Ochrony Środowiska - PIB w Puszczy Boreckiej i jednej stacji Polskiej Akademii Nauk w Szymbarku (funkcjonującej od 2024 r.).

Program pomiarowy ustalany jest przez Organ Sterujący EMEP. Na polskich stacjach realizowany jest zakres obejmujący: pomiary w fazie gazowej SO₂, NO₂, O₃; w aerozolu: SO₄^2-, NO₃^-, NH₄⁺,Cl^-; w opadzie atmosferycznym: SO₄^2-, NO₃^-, NH₄⁺,Cl^-, Na⁺, Ca²⁺, K⁺, Mg²⁺, przewodność elektrolityczną, pH oraz na stacjach w Łebie i Puszczy Boreckiej - metale ciężkie. Ponadto na stacji w Puszczy Boreckiej są wykonywane pomiary pyłu PM10 i są w nim oznaczane metale ciężkie (As, Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn) i WWA (benzo(a)piren, benzo(a)antracen, benzo(b)fluoranten, benzo(j)fluoranten, benzo(k)fluoranten, dibenzo(a,h)antracen, indeno(1,2,3-cd)piren) oraz pyłu PM2,5 i są w nim oznaczane wybrane kationy (NH₄⁺, Na⁺, Ca²⁺, K⁺, Mg²⁺), aniony (SO₄^2-, NO₃^-, Cl^-), węgiel organiczny (OC) i elementarny (EC), jak również pomiary CO₂ i Hg w powietrzu i WWA w opadach całkowitych.

Wyniki pomiarów zanieczyszczenia powietrza na tłowych stacjach EMEP w Polsce znajdują się w zakładce „Stacje pomiarowe”