Główny Inspektorat Ochrony Środowiska opublikował raport pt. „Zanieczyszczenie powietrza wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi na stacjach tła miejskiego w 2023 roku".
Raport przedstawia podsumowanie pomiarów i ocen zanieczyszczenia powietrza wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi (WWA) w Polsce za rok 2023 wykonanych przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Zgodnie z zaleceniami Komisji Europejskiej w analizie uwzględniono siedem związków z tej grupy tj.: benzo(a)antracen, benzo(b)fluoranten, benzo(j)fluoranten, benzo(k)fluoranten, indeno(1,2,3-cd)piren, dibenzo(a,h)antracen i benzo(a)piren.
Inwentaryzacja emisji wskazuje, iż głównym źródłem WWA są procesy spalania paliw kopalnianych w sektorze komunalno-bytowym. Źródłami emisji WWA do atmosfery o znacznie mniejszym udziale w emisji całkowitej są również: transport lotniczy, morski i samochodowy oraz przemysł. Udział emisji z Polski w łącznej emisji europejskiej WWA spadł w stosunku do roku poprzedniego i wynosi 32%.
W raporcie skupiono się przede wszystkim na ocenie zmian wyników uzyskanych na poszczególnych stacjach w roku 2023 w odniesieniu do roku poprzedniego oraz w odniesieniu do wcześniejszego okresu prowadzenia w Polsce pomiarów WWA (2010-2022). Analizę zmian stężeń z roku na rok oraz w stosunku do wielolecia, przeprowadzono na podstawie wartości stężeń średnich rocznych.
W 2023 r. w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska na 172 stanowiskach pomiarowych mierzone były stężenia benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10. Były to w większości (82%) stanowiska tła miejskiego – 141 i 2 komunikacyjne. Na obszarach miejskich funkcjonowało również 5 stanowisk przemysłowych. Pomiary benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10 prowadzono ponadto na 17 stanowiskach podmiejskich i 7 stanowiskach pozamiejskich. Najwięcej stanowisk pomiarów B(a)P w PM10 w 2023 roku funkcjonowało w województwach: małopolskim (22), łódzkim (19) i dolnośląskim (15), a najmniej w podlaskim oraz opolskim (po 4).
Stężenia siedmiu WWA w 2022 roku mierzone były na 19 stanowiskach w kraju - 15 z nich to stanowiska tła miejskiego, 1 podmiejskie, a 3 to stanowiska tła pozamiejskiego.
Uśrednione dla kraju stężenia średnie roczne wszystkich WWA były niższe od notowanych w 2022 roku, a spadek sumy stężeń WWA był znaczny i wyniósł ok. 30%. Największy spadek zanotowano dla B(j)F (o ponad 42%), nieco mniejszy dla B(a)P i B(a)A (o ponad 30%), a dla pozostałych wyniósł on ponad 20%.
Średnie roczne stężenie B(a)P w pyle zawieszonym PM10, uśrednione dla wszystkich stacji w skali kraju w 2023 r. wyniosło 1,53 ng/m3 i przekroczyło poziom docelowy wynoszący 1 ng/m3. Stężenie dla roku 2023 było jednak dużo niższe od średniorocznego stężenia tego zanieczyszczenia uśrednionego dla wszystkich stacji w skali kraju obliczonego dla 2022 roku, które wyniosło 2,4 ng/m3.
Stężenia wszystkich WWA wykazują bardzo dużą zmienność sezonową – wyższe wartości obserwuje się w sezonie chłodnym (styczeń-marzec i październik-grudzień), a znacznie niższe w ciepłej połowie (kwiecień – wrzesień).
Dodatkowo w raporcie przedstawiono obszerną ocenę jakości powietrza w zakresie WWA w Polsce na tle wyników z państw europejskich, opierając się na danych zgromadzonych w europejskiej bazie AirBase, prowadzonej przez Europejską Agencję Środowiska (EAŚ). W Europie w 2023 roku, stężenia WWA oznaczane w pyle zawieszonym PM10, monitorowane były w 27 krajach na 802 stacjach. Najwięcej stacji (ponad 55% wszystkich w Europie) - zlokalizowanych było we Włoszech, Polsce oraz Hiszpanii (powyżej 100 stacji w danym kraju).
Szczegółowej analizie poddano stężenia B(a)P w pyle zawieszonym PM10 w Polsce oraz w Europie.
Raport został opublikowany w dziale "Publikacje".
